Art & democracy: Art as Resistance to Oppression & Climate Crisis

Hvernig mótmælum við óréttlæti í loftslagsmálum og getum við ímyndað okkur framtíð – umfram eyðileggingu og arðrán?

Loftslagskreppan snýst ekki bara um hækkandi hitastig eða bráðnun jökla – hún snýst líka um orku. Það snýst um hver græðir og hver borgar. Í grundvallaratriðum vekur það spurningar um hvaða löndum er fórnað, hvaða fólki er hrakt flótta og hvaða raddir upplifa þöggun.

Okkur er oft sagt að lausn loftslagskreppunnar sé bara spurning um pólitík, græna tækni og einstaklingsval. Okkur er ráðlagt að endurvinna meira, keyra minna og treysta því að leiðtogar heimsins leiði okkur í átt að sjálfbærri framtíð. En hvað ef þetta er ekki öll sagan? Hvað ef kerfin sem sköpuðu þessa kreppu – frjáls markaðskapítalismi, nýlendustefna og stanslaus sókn í hagvöxt – eru ófær um að laga hana?

Sannleikurinn er sá að loftslagsbreytingar eru ekki bara umhverfismál; þetta er spurning um óréttlæti. Þangað til við tökumst á við rót vandans munum við halda áfram að vinna með falsar lausnir sem eru varla réttmætar.

Fyrir hverja eru loftslagsaðgerðir eiginlega ætlaðar? Snýst þetta um að varðveita líf eða að varðveita óbreytt ástand? Ef núverandi kerfi er byggt á gjöreyðileggingu, hvernig getum við nokkurn tíma vonast eftir því að byggja upp aðra framtíð?

Það er auðvelt að vera vonlaus frammi fyrir þessum veruleika. Við erum í stöðugri mótspyrnu. En örvænting er ekki valkostur. Loftslagsbaráttan snýst ekki bara um tap – hún snýst líka um andspyrnu og þá sem neita að láta þagga niður í sér – samfélögin sem berjast á móti – listamennina, sögumennina og aðgerðarsinnana sem þora að ímynda sér nýjan heim. Við þurfum ekki sað aðlaga okkur að ónýtu kerfi. Við þurfum grundvallarbreytingu á því hvernig við tengjumst hvert öðru – við landið – við náttúruna.

Þetta snýst ekki um að fara aftur í einhverja goðsagnakennda fortíð; það snýst um að halda áfram með nýjar uppgötvanir og skilning. Hvað ef, í stað þess að líta á náttúruna sem auðlind sem á að stjórna og drottna yfir, viðurkennum við hana sem hluta af okkur? Eins og Donna Haraway skrifar í Staying with the Trouble, þurfum við að “stay with the trouble”—to live with the mess and complexity of the world, rather than pretending we can control or fix it with simple solutions. Hvað ef við, í stað þess að leita tæknilegra lagfæringa, aðhyllumst margbreytileika og óvissu? Hvað ef við byggjum þær saman, sem jafningjar, í stað þess að bíða eftir lausnum frá „yfirvaldinu“?